Śpiączka (coma)
Odpowiada całkowitej utracie świadomości, bez możliwości wybudzenia, bez adekwatnej reakcji na bodźce zewnętrzne. Oczy są zamknięte, brak jest zrozumiałej odpowiedzi słownej i celowej ruchowej reakcji obronnej na ból.
Najczęstszymi przyczynami śpiączki z ogniskowymi objawami neurologicznymi są:
- uszkodzenia półkul i pnia mózgu – spowodowane przez udar,
- uraz czaszkowo – mózgowy,
- nowotwory i ropnie mózgu.
- u pacjentów w stanie śpiączki, po ciężkim uszkodzeniu mózgu, rytm theta w EEG może występować w okolicach czołowych (śpiączka theta)
Stany podobne do śpiączki
- Mutyzm akinetyczny – pacjent pozostaje w stanie czuwania, ma otwarte oczy , jednak nie mówi i nie wykonuje spontanicznych ruchów. Wzrok podąża za przedmiotem ale badający nie jest w stanie skupić uwagi pacjenta.
- Locked In syndrome – stan, w którym świadomość jest zachowana , natomiast porażone są wszystkie mięśnie twarzy, artykulacyjne i mięśnie kończyn. Bodźce wzrokowe i akustyczne są odbierane i ulegają przetworzeniu, jedyną możliwą reakcją są pionowe ruchy gałek ocznych.
- Stan wegetatywny (coma vigile, zespół apaliczny) – pacjent ma otwarte oczy, wydaję się czuwać, jednak nie fiksuje wzroku, nie śledzi przedmiotu, nie reaguje na dźwięk mowy, reakcja celowa na bodźce bólowe czy też inne jest skąpa.
- Stupor – pacjent pozostaje przez dłuższy czas bez ruchu, ma otwarte oczy, nie reaguje na bodźce z otoczenia. Wszystkie funkcje życiowe i reakcje odruchowe przebiegają prawidłowo.
Rehabilitacja
Cel terapii, forma ćwiczeń oraz ich intensywność zależy indywidualnie od stanu pacjenta. Dla przykładu, u pacjenta w śpiączce (jeśli nie ma przeciwwskazań) należy stosować profilaktykę przeciwodleżynową, utrzymanie zakresu ruchu w stawach oraz stosować stymulację werbalną mówiąc do pacjenta.
Zespół zamknięcia (locked In syndrome) jest wielu osobom dobrze znany choćby z filmu opartego na faktach „Motyl i skafander”, w którym zobrazowano specyficzną możliwość porozumiewania się z chorym. Taka komunikacja umożliwia czynne włączanie się pacjenta w proces rehabilitacji.
W stanie wegetatywnym należy stymulować mięśnie poprzez reakcje odruchowe np. przez układ przedsionkowy. To wszystko sprawia, że przebieg rehabilitacji zależy od możliwości i stanu pacjenta.
Piśmiennictwo:
- Rowan J.A, Tolunsky E. „Podstawy EEG z mini atlasem” Urban&Partner Wrocław 20042.
- Mumenthaler M., Bassetti C.,Daetwyler Ch., „Diagnostyka różnicowa w neurologii” Urban&Partner Wrocław 2009
