Toczeń rumieniowaty to zespół objawów dotyczących wielu narządów i układów (zmiany skórne, zapalenie stawów, błon surowiczych i nerek, objawy z ośrodkowego układu nerwowego) o przebiegu przewlekłym z okresami zaostrzeń i remisji. Określenie „rumieniowaty” jest związane z najbardziej widocznym objawem choroby – rumieniem skórnym. Rumień w kształcie motyla obejmuje skórę policzków i grzbietu nosa, występuje najczęściej pod wpływem światła słonecznego.
Objawy ze strony układu ruchu są bardzo częste (do 95% chorych). Bóle mięśni i stawów, a także zapalenie stawów mogą znacznie wyprzedzać inne objawy choroby. Zapalenie stawów dotyczy najczęściej stawów kolanowych, nadgarstkowych oraz drobnych stawów rąk. Zapalenie ma charakter wędrujący i przelotny. U niektórych dochodzi do zniekształceń (ulnaryzacja, „łabędzie szyjki”).
