Rdzeniowy zanik mięśni (SMA) jest postępującym schorzeniem układu nerwowego, dziedziczonym w sposób autosomalny recesywny. Proces chorobowy polega na stopniowych zmianach degeneracyjnych i zachodzi w komórkach ruchowych rogu przedniego rdzenia kręgowego. Uszkodzenie dolnych neuronów ruchowych wywołuje obniżenie napięcia mięśniowego lub wiotkość, w zależności od tego, czy zmiany degeneracyjne objęły część czy też wszystkie komórki ruchowe rogu przedniego rdzenia kręgowego. Poziom inteligencji dzieci z SMA jest prawidłowy. Wyróżnia się wiele typów SMA, natomiast tutaj zostaną przytoczone tylko trzy.
Typ I SMA(ostry) pojawia się najwcześniej w życiu dziecka bo w przedziale od urodzenia do końca 2 miesiąca życia. Dziecko przyjmuje bezwładną pozycję ciała, a jego kończyny dolne przypominają ułożeniem kończyny dolne żaby. Objawy te są widoczne już w chwili urodzenia. W przypadku dziecka z SMA zasadniczą rolę w terapii odgrywa odpowiednie ułożenie dziecka i zapewnienie wsparcia rodzinie. Leczenie fizjoterapeutyczne ma na celu sprzyjanie opanowywaniu przez dziecko aktywności ruchowych typowych dla poszczególnych okresów życia dziecka oraz na zapewnieniu mu możliwości nawiązywania kontaktu z otoczeniem.
Typ II (przewlekły) pojawia się później między 2 a 18 miesiącem życia i charakteryzuje go osłabienie proksymalnych części ciała. Dla dzieci z tym typem SMA umiejętność samodzielnego siadu może być trudna do opanowania bez zaopatrzenia ortopedycznego. W związku z osłabieniem siły mięśni tułowia pojawiająca się skolioza jest problemem na tyle rozległym, że może wymagać leczenia operacyjnego. Rozwój społeczny i intelektualny dzieci cierpiących na II typ SMA powinien być stymulowany w taki sposób , jak ich zdrowych rówieśników. Cele leczenia fizjoterapeutycznego mogą także dotyczyć opanowania przez dziecko jakiegoś sposobu przemieszczania się korzystnego z punktu widzenia jego stanu funkcjonalnego.
Typ III SMA pojawia się po ukończeniu 18 miesiąca życia. Jest to rzadki typ SMA występujący 1 na 100 tysięcy żywych urodzeń. Objawy mogą pojawić się między 2 a 15 rokiem życia i zalicza się do nich osłabienie występujące w proksymalnych częściach ciała, zwłaszcza okolicach bioder, kolan i tułowia. Rozwój ruchowy przebiega powoli i dziecko opanowuje umiejętność siadu około 1 roku życia., a samodzielnego chodu w wieku 3 lat. Chód dziecka z SMA typu III jest powolny i kołyszący, często pojawia się w nim obustronny dodatni objaw Trendelenburga. Dzieci te mają dobrą siłę mięśni kończyn górnych, co odróżnia je od dzieci chorujących na dystrofię mięśniową Duchenne’a. Postęp choroby w tym typie SMA jest powolny. Wśród celów terapii dla dziecka w wieku przedszkolnym na główny plan wysuwa się opanowanie umiejętności ruchowych w tym także chodu. W tym celu wykorzystuje się odpowiednie zaopatrzenie ortopedyczne typu KAFO czy aparat RGO. Do celów terapii dziecka w wieku szkolnym i w okresie dorastania zalicza się wspomaganie rozwoju funkcji ruchowych, dostęp do pomocy realizacji zadań w szkole, odpowiednie układanie dziecka mające na celu zapobiec powstawaniu skolioz, promowanie higieny drzewa oskrzelowego.
Zakres i postać stosowanego leczenia fizjoterapeutycznego są zależne od rodzaju SMA, obecności określonych ograniczeń funkcjonalnych oraz od wieku dziecka.
